Stari grad Stolac

STARI GRAD STOLAC (VIDOŠKI GRAD)

Vidoški grad (stari naziv Vidoška) je stari grad na uzvisini iznad Stoca, na lijevoj obali Bregave.

Imena Stolac i Vidoški se od pojavljivanja u historijskim izvorima stalno isprepliću. Oba su ostala u upotrebi skoro do kraja XIX vijeka.

Na području današnjeg Stoca u Vidovu polju razvilo se još u antici urbano naselje s najbogatijim ostacima u čitavoj Bosni i Hercegovini. Pretpostavlja se da se u prahistorijsko doba život odvijao na sjeverozapadnom dijelu utvrđenja prema Podgradu, u dijelu brda koji se naziva Šetnica. U srednjem vijeku područje grada Stoca pripadalo je župi Vidoši. Prvi siguran podatak o Stocu u srednjem vijeku je iz XV stoljeća, tj. 1420. godine “Loco dicto Stolac” u vezi sa nekom pljačkom trgovaca, a ponovo se javlja par godina kasnije.

Vidoški grad prvi put se pominje u povelji od 19. februara 1444. godine. U dubrovačkim izvorima iz 1463. godine pod nazivom Stolac pominje se i Vidoški grad, odnosno stolačka tvrđava i naselje ispod njega. Poslije Karlovačkog mira 1699. godine grad je popravljen i proširen.

Vidoški grad odbrambena je građevina, jedna od najvećih u Bosni i Hercegovini, vidljivo građena u više etapa. U XVII stoljeću imao je 13 kula i bio je najbolje utvrđeni grad u Hercegovini. Ukupne je površine 20.503 m². Zaštićen je lancem kamenih kula i bedema, koji su debeli oko 2 m, a izvedeni su od tesanih blokova kamena krečnjaka – sivca iz lokalnog majdana. Utvrđenje se sastoji od tri jasno podijeljene cjeline: donji grad – sjeverozapadna strana, srednji grad dio izgrađen u razdoblju austrougarske uprave na zaravni brda i gornji grad – područje iznad srednjeg grada.

Stari grad Stolac proglašeno je 2003. godine nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.

Autor: Sedina Mujezinović